اما سخنگوی دولت ضمن تأیید این خبر، به گمانه‌زنی‌ها و شایعات پایان داد.
اگرچه پیشتر نیز تقاضای استعفا از سوی علی لاریجانی چندباری مطرح شده بود، اما به‌نظر می‌رسد ناهماهنگی‌های پیش‌آمده با دولت در ماه‌های اخیر، منجر به کناره‌گیری لاریجانی در پایان 26 ماه فعالیت در راس تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران شد؛ مسئله‌ای که صاحب‌نظران سیاسی نیز در گفتگو با همشهری به اتفاق بر وجود آن اشارتی داشتند.
بررسی این موضوع و پیامدها و نتایج آن امروز در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در دستور کار نمایندگان مجلس، به ویژه اعضای کمیسیون امنیت ملی قرار خواهد گرفت.
نقطه قوت و ضعف
حسن سبحانی‌نیا حضور لاریجانی را در راس تیم هسته ای نقطه قوتی برای دولت احمدی نژاد دانست و تاکید کرد: به‌نظر می رسد کناره‌گیری او با توجه به تجاربی که در مدت 26 ماه فعالیت خود در شورای عالی امنیت ملی کسب کرده بود به‌عنوان یک ضعف تلقی شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی اضافه کرد: در شرایطی که در آستانه مذاکرات جدید با سولانا هستیم این تغییرات نمی‌تواند مثبت ارزیابی شود. اگرچه لاریجانی تا همین لحظات آخر در راستای سیاست دولت در تداوم سیاست هسته‌ای با جدیت تلاش کرد اما کناره‌گیری وی از این مسئولیت در شرایطی که مراحل حساسی را پیش‌رو داریم و در روزهای گذشته قدم‌های خوبی برداشته شده مثبت نیست و حضور ایشان به هر نحو باید ادامه
می‌یافت.
ثمرات مطلوب
امیر محبیان نیز درارزیابی عملکرد لاریجانی تاکید کرد: ترکیب توان مذاکره لاریجانی در شورای‌عالی امنیت و ایستادگی احمدی‌نژاد در دولت ثمرات و نتایج مطلوبی برای کشور داشت.
این کارشناس مسائل سیاسی گفت: لاریجانی در مدت تصدی دبیری این شورا توانست اهداف کلان نظام در مسیر هسته‌ای را تأمین کند و با حفظ رابطه دیپلماتیک و از موضع مذاکره تا حدود زیادی به ابهامات پرونده هسته‌ای کشورمان غلبه کند.
محبیان با اشاره به اینکه ما امروز از لحاظ عملی می‌بینیم که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیگر بهانه روشنی برای محکوم کردن ایران در اختیار ندارد، افزود: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز مجبور است که پشتوانه‌های سیاسی خود را آشکار کرده و عملا به ایران این پیام را بدهد که برخوردها با پرونده ایران کارشناسانه نبوده و سیاسی است.
این فعال سیاسی از دیگر فرازهای عملکرد لاریجانی در شورای‌عالی امنیت ملی را ایجاد رابطه مناسب با گروه 1+5 و بردن مسیر مذاکرات هسته‌ای ایران به سویی دانست که عملا بهانه را از کشورهایی مثل آمریکا گرفته و توانسته فرصتی را برای تبلیغات مناسب به نفع جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند.
دوره موفقیت آمیز
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در یک نشست خبری در مورد کناره‌گیری علی لاریجانی گفت: لاریجانی دوره موفقیت‌آمیزی را در شورای امنیت داشت و دستاوردهای وی شامل سه بخش تشکیل کمیته امنیتی سه‌جانبه بین ایران، آمریکا و عراق، مذاکرات سازنده با سولانا که بارها این مذاکرات تیغ آمریکا را کند کرد و موفقیت لاریجانی در قانع کردن البرادعی برای موضع‌گیری در مقابل آمریکا می‌شود و مجموعا دوره لاریجانی دوره موفقیت آمیزی بوده است.
اشکال در اجرا
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه باید دلایل استعفای لاریجانی را بررسی کرد افزود: من معتقدم درباره مسئله هسته‌ای ایران عملکرد لاریجانی موفقیت‌آمیز بود و در کاهش بحران‌ها بسیار خوب عمل کرد.
وی گفت: درباره مدیریت سیاست‌های راهبردی کشور باید 2نکته را مد نظر داشت اول راهبرد و دوم اجرا. راهبرد پرونده هسته ای در شورای عالی امنیت ملی تعیین می شود وبه‌نظر نمی‌رسد تغییرات ایجاد شده اثر چندانی در راهبردها داشته باشد چون هرکسی که در این سمت باشد بر اساس همان تصمیمات حرکت می کند، پس استعفا نمی تواند مشکل راهبردی ایجاد کند.
وی ادامه داد: اما از لحاظ اجرایی بهتر آن است که دیپلمات هایی ثابت داشته باشیم. چون بخشی از مذاکرات هسته ای به شناخت می گذرد و علاوه بر آن نحوه اجرای آن تصمیمات نیز از شخص به شخص فرق می کند که با رفتن لاریجانی شاید در اجرا دچار مشکل شویم.
سیاست فرصت‌سازی
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه لاریجانی در فرصت سازی سیاست اجرایی برای پرونده هسته‌ای و مدیریت امور دفاعی و امنیتی کشور موفق بود تاکید کرد: با وجود تنگناهای خارجی و برخی مشکلات داخلی، لاریجانی در انسجام امور امنیتی دفاعی داخلی ظرفیت‌سازی کرد.
رضا طلایی‌نیک افزود: کمک به شکل‌گیری مذاکرات سه‌جانبه ایران، عراق و آمریکا و مثبت شدن رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پرونده هسته ای ایران و انسجام کارکردی بین نهادهای نظامی و امنیتی کشور از کارکردهای موفق لاریجانی بود.
وی ادامه داد: استعفای لاریجانی از یک سال پیش قابل پیش بینی بود چرا که نوع انتظارات دولت از تعاملات اجرایی و مسئولان مرتبط با قوه مجریه، احتمال استعفای لاریجانی را در یک سال اخیر افزایش داده بود.
طلایی نیک روند مذاکرات هسته ای پس از لاریجانی را مبهم دانست و افزود: با وجود مثبت‌شدن فضای سیاسی و دیپلماسی هسته‌ای در 2 ماه اخیر، با این تغییر احتمال التهاب یا نوعی انفعال نسبی در فضای مذاکرات قابل پیش‌بینی است.
وی تاکید کرد در شرایطی که پرونده هسته ای ایران به بالاترین درجه حساسیت در 2 رویکرد مثبت و منفی نزدیک شده بود این تغییر چندان مثبت ارزیابی نمی‌شود.
شتاب در تغییرات
تغییرات گاهی شتاب زده دولت در کارهای مدیریتی این بار در راس یکی از کلیدی و حساس‌ترین پست‌ها روی داد.
اگرچه این تغییر بر حسب توافق صورت گرفت اما به‌نظر می رسد خط سیر این تناقضات از ابتدا به سمت تغییر پیش می‌رفت چیزی که صاحب‌نظران سیاسی بر حسب نشانه های موجود از ماه‌ها پیش در حد حدس و گمان پیش بینی آن را می کردند.
عضو جبهه مشارکت اسلامی با بیان اینکه نفس این تغییر را به این دلیل که لاریجانی از کمترین هماهنگی با مجموعه‌ای که باید آنها را نمایندگی می‌کرد برخوردار بود، منفی نمی‌داند، تاکید کرد: امروز اگر لاریجانی به دلیل ناهماهنگی با ترکیب دولت این سمت را ترک می کند جای تعجب نیست چون از روز اول این تناقضات بین تیم هسته ای و دولت وجود داشت و احتمال ترک یا تغییر در راس تیم مذاکره کننده می رفت.
مصاحبه‌های مقتدرانه
نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتگو با فارس از بررسی علت استعفای لاریجانی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خبر داد و گفت: کمیسیون امینت ملی و سیاست خارجی مجلس پس از بررسی این موضوع علت استعفای لاریجانی را اعلام خواهد کرد.
محمد نبی رودکی با مثبت ارزیابی کردن روند کار لاریجانی در بحث هسته‌ای کشور اظهار داشت: تلاش و پیگیری‌های ایشان و اداره جلسات و ملاقات در روند بحث هسته‌ای ایران نشان می‌دهد که لاریجانی در دوره مسئولیت خود موفق بوده است.
ضرورت مذاکره
عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه با بیان اینکه با توجه به اقداماتی که در گذشته صورت گرفته و با توجه به مرحله ای که اکنون پرونده هسته ای در آن قرار دارد مأموریت لاریجانی را تمام شده دانست و گفت: به‌نظر می رسد دیگر نیاز به مذاکره با اتحادیه اروپا نباشد و لذا با پایان یافتن مأموریت لاریجانی شاید ضرورتی دیده شده که وی در پست های دیگر به فعالیت بپردازند.
حمیدرضا ترقی در پاسخ به این سؤال که آیا بهتر نبود لاریجانی در شرایطی که مذاکرات جدیدی را پیش رو داریم در پست خود باقی می ماند تصریح کرد: اگر ضرورتی احساس شود و شرایط بحرانی شود از تجربیات وی استفاده خواهد شد.
بار هسته‌ای
الهام امین‌زاده نیز درباره کناره‌گیری دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: برنامه‌های اجرایی و رایزنی های لاریجانی باعث شد تا بار هسته ای تا حدود زیادی کاهش یابد و با توجه به توافقاتی که در دوره حضور وی در شورای عالی امنیت ملی بین ایران و آژانس صورت گرفت فعالیت وی کارآمد ارزیابی می شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی درباره روند مذاکرات پس از لاریجانی ابراز داشت که باید منتظر برنامه‌ها و مواضع جلیلی بود.
قدرت مانور
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی نیز با اشاره به استعفای دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، گفت:عملکرد ایشان طی این مدت مثبت بوده است.
ابراهیم امینی در گفت‌وگو با فارس، گفت: به‌نظر من اگر چه آقای لاریجانی در ابتدای شروع به کار یکسری مواضع غیرواقع بینانه‌ای اتخاذ کرد، اما زمانی که آستین‌ها را بالا زد و از نزدیک درگیر کار شد، مواضع وی واقع بینانه‌تر شد.
موفقیت بدون لاریجانی
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس تأکید کرد: اگر امروز همگان اعتراف می‌کنند که در زمان مسئولیت آقای لاریجانی در شورای‌عالی امنیت ملی روند پرونده هسته‌ای تغییر محسوس و آشکاری داشته و روند احقاق حق ملت ایران مسیر مناسبی را طی کرده، باید توجه داشت که بخش اعظمی از این امر به شخص مذاکره‌کننده ارشد ایران یعنی لاریجانی بر می‌گردد و اگر امروز همه اذعان دارند که پرونده هسته‌ای ایران روند موفقیت‌آمیزی را طی کرد، این موفقیت را نمی‌توان بدون نقش آقای لاریجانی ارزیابی کرد.
جواد جهانگیرزاده افزود: قاطعیت و تلاش لاریجانی برای حفظ نظام در مهم‌ترین پرونده چالش برانگیز سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باعث شد تا هر روز شاهد وضعیت بهتر و مثبت‌تر باشیم.
